Τετάρτη 18 Μαΐου 2016

Δημήτρης Οικονόμου: Οι Εγκλωβισμένοι


Δημήτρης Οικονόμου, Οι Εγκλωβισμένοι (Ίκαρος)

Το μυθιστόρημα του Δημήτρη Οικονόμου είναι ένα ακόμα βιβλίο για την Κρίση. Ξεκινά με μια λεπτομερή περιγραφή των συνηθειών και της συμπεριφοράς του μεσήλικα πρωταγωνιστή, του κυρίου Βασίλη, που διατηρεί φωτοτυπικό κατάστημα σε μια Αθήνα σκοτεινή, θλιβερή, ρημαγμένη.

Οι πρώτες είκοσι σελίδες παρουσιάζουν ενδιαφέρον το οποίο όσο προχωρά η ιστορία –και παρά την εισαγωγή της δεύτερης βασικής ηρωίδας, της Μαίρης- εξανεμίζεται ακριβώς λόγω των φλύαρων περιγραφών που δεν μας συστήνουν καλύτερα τους κεντρικούς ήρωες και τους επιμέρους χαρακτήρες, ούτε αναπτύσσουν την πλοκή, απλώς γεμίζουν σελίδες με περιστατικά από την καθημερινότητά τους -- με μοναδικό, κατά τη γνώμη μου, σκοπό οι ήρωες να γίνουν πιο στέρεοι και αληθοφανείς.

Η γλώσσα του βιβλίου είναι προσεγμένη κι οι χαρακτήρες πειστικοί, αλλά ο διδακτισμός και η συναισθηματολογία κουράζουν. Παρόλο που κάποια αποσπάσματα της ιστορίας κρατούν το ενδιαφέρον του αναγνώστη, το συνολικό αποτέλεσμα είναι αδύναμο καθώς η πολυαναμενόμενη κορύφωση δεν έρχεται ποτέ.

Από ένα σημείο και μετά η ιστορία είναι προβλέψιμη, και τα κλισέ για τους αδικημένους Έλληνες πολίτες και τις δυνάμεις που τους μάχονται και τους εγκλωβίζουν σε μια τραγική, αδιέξοδη καθημερινότητα όπου η μόνη λύση είναι η φυγή, δεν έχουν να προσφέρουν κάτι ιδιαίτερα βαθύ στον συστηματικό αναγνώστη της σύγχρονης λογοτεχνίας.

Η παρουσίαση της Αθήνας αποκλειστικά ως τόπου όπου μόνο δυσάρεστα κι επικίνδυνα γεγονότα μπορεί να συμβούν, η μόνιμη θλίψη των ηρώων, και η φημολογία για το τείχος που χτίζεται στα όρια της πόλης ενέχουν στοιχεία θρίλερ ή έργου επιστημονικής φαντασίας- στοιχεία που δεν απογειώνονται ούτε αξιοποιούνται επαρκώς.  Αντιθέτως, χάνονται μέσα στην μελό αισθηματολογία και την απαλλαγή των ηρώων από κάθε ευθύνη για την οικονομική και κοινωνική κρίση που βιώνουν, σε σημείο που μετατρέπονται σε απόλυτα θύματα μιας νοσηρής κατάστασης που δεν είναι σαφές πώς δημιουργήθηκε, και από την οποία προσπαθούν διαρκώς να αποδράσουν.

Η φιλοσοφία του βιβλίου δεν με βρίσκει σύμφωνο, αλλά νομίζω ότι δεν είναι αυτός ο λόγος που δεν το απόλαυσα. Η αιτία, πιστεύω, είναι ότι πρόκειται για ένα ανάγνωσμα επίπεδο, που παρά τα επιμέρους θετικά στοιχεία του, σύντομα προκαλεί την πλήξη του αναγνώστη.