Πέμπτη 2 Ιουνίου 2016

Ρέα Γαλανάκη: H Άκρα Ταπείνωση


Ρέα Γαλανάκη, H  Άκρα Ταπείνωση (Καστανιώτης)

Το νέο μυθιστόρημα της Ρέας Γαλανάκη εκτυλίσσεται στην Αθήνα του σήμερα, μια πόλη ρημαγμένη από την πολιτική και οικονομική κρίση, όπου οι κάτοικοί της υποφέρουν και νοσούν, ψυχικά ή σωματικά, ο καθένας με διαφορετικό τρόπο.
Τα γεγονότα που συγκλόνισαν την Αθήνα την τελευταία πενταετία -- οι  συγκεντρώσεις των αγανακτισμένων στο Σύνταγμα, ο ρατσισμός κατά των μεταναστών, οι υλικές καταστροφές κεντρικών σημείων της πόλης, οι συγκρούσεις των διαδηλωτών με την αστυνομία -- αποδίδονται με ενάργεια κι αφηγηματική ακρίβεια.
Η ερμηνεία των γεγονότων είναι, βέβαια, κάτι το διαφορετικό. Σε κάποιον αναγνώστη που δεν ζούσε εκείνο το διάστημα στην Ελλάδα, μπορεί να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι υπήρξαν δύο αμιγώς αντίθετοι πόλοι που έδρασαν κατά τη διάρκεια της αναταραχής: οι νέο-ναζί της Χρυσής Αυγής από τη μία, και οι νεαροί  «μαχητές», επαναστάτες που αγωνίστηκαν κατά του κρατισμού και του φασισμού από την άλλη. Προσωπικά θεωρώ ότι υπήρξαν κι άλλες διαστάσεις στην ρητορική κατά της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και την συνακόλουθη –έως σήμερα- έξαρση του λαϊκισμού, αρκετές γκρίζες περιοχές ιδεολογικού ψυχισμού που στο βιβλίο παραμένουν ανεξερεύνητες.
Ο τρόπος που χειρίζεται η συγγραφέας τους χαρακτήρες τρίτης ηλικίας-οι δύο βασικές ηρωίδες έχουν περάσει τα εξήντα- επιτυγχάνει να φωτίσει με επιτυχία όχι μόνο τον εσωτερικό τους κόσμο, αλλά και γεγονότα που αφορούν τη γενιά του Πολυτεχνείου και τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους βιώθηκαν από ανθρώπους διαφορετικής κοινωνικοοικονομικής τάξης. Οι χαρακτήρες των νεαρών πρωταγωνιστών, αντιθέτως, αν και αφηγηματικά ενδιαφέροντες, φαίνεται να έχουν στηριχθεί αρκετά σε στερεότυπα που κάποιες στιγμές αδικούν, και κάποιες άλλες ωραιοποιούν, τη νέα γενιά.
Μεγάλο ενδιαφέρον έχει επίσης ο τρόπος με τον οποίο η συγγραφέας περιγράφει την καθημερινό βίο των αστέγων, τους λόγους που οδηγούν κάποιους στη ζωή στο δρόμο, τον αγώνα τους για την επιβίωση ή και την επικράτηση, καθώς και τους μεταξύ τους κώδικες επικοινωνίας. Η σύνδεση της ζωής κάποιων εκ των πρωταγωνιστών με την ψυχική νόσο δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα, αφού όπως καταδεικνύουν και οι συναφείς έρευνες, αρκετοί άνθρωποι προτιμούν να κοιμούνται στο δρόμο, από το να ζουν ναρκωμένοι από τα ψυχοφάρμακα και υπό την στενή επιτήρηση ιατρών και συγγενών – ή, ακόμα χειρότερα, σε κάποιο ίδρυμα.
Η λυρική γλώσσα των πρώτων κεφαλαίων υποχωρεί σταδιακά καθώς οι αστές ηρωίδες αναγκάζονται να έρθουν σε επαφή με ανθρώπους και καταστάσεις εντελώς διαφορετικές από αυτές που έχουν συνηθίσει να βιώνουν στον προστατευμένο και ταυτόχρονα αποστειρωμένο από πάθη κόσμο τους.

Η Άκρα Ταπείνωση είναι ένα πραγματικά καλογραμμένο, σύγχρονο μυθιστόρημα για τη ζωή ευάλωτων και περιθωριακών ομάδων την εποχή της κρίσης, που αφορά κάθε αναγνώστη της καλής πεζογραφίας.